ΔΕΥΤΕΡΑ ΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΜΕΤΑΓΕΙΤΝΙΩΝΟΣ- ΑΓΑΘΟΥ ΔΑΙΜΟΝΟΣ

ΔΕΚΑΣ Α’
002. δευτερη ημερα της σεληνης.
ΜΕΤΑΓΕΙΤΝΙΩΝΟΣ Β΄ (2΄η)
ΑΤΤΙΚΟΣ ΜΗΝ 2ος
ΑΠΟ ΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΔΥΣΗ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ
δεκαημερο Α’, το ιστάμενο, δεκας πρωτη.

Η δεύτερη. δευτέρα ισταμένου.

― ΙΕΡΗ ΑΓΑΘΟΥ ΔΑΙΜΟΝΟΣ
― ΗΜΕΡΑ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΝ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ
― ΝΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ
― ΤΙΜΕΣ ΑΠΑΝΤΩΝ ΧΘΟΝΙΩΝ ΘΕΩΝ
― ΤΙΜΕΣ ΑΠΑΝΤΩΝ ΗΡΩΩΝ- ΗΡΩΪΔΩΝ

Τη σημερινή ημέρα πραγματοποιείται η μηνιαία εορτή για τον Αγαθό Δαίμονα.Μια συνέλευση της Βουλής, το έτος -203, -202, επίσης εδραιώνει τη σημερινή ημέρα ως ημέρα συνελεύσεων για τη Βουλή.

IG II² 915, ΑΤΤΙΚΗ ΕΠΙΓΡΑΦΗ, ΣΕΙΡΕΣ 16-19:

― ἐπὶ Προξενίδου ἄρχοντος ἐπὶ τῆς . . .  ίδος δευτέρας πρυ

τανείας, ἧι Εὔβουλος Εὐβουλίδου . . . ἐγραμμάτευεν·

Μεταγειτνιῶνος δευτέραι ἱσταμένου, δευτέραι τῆς πρυτα

νείας· βουλὴ ἐμ βουλευτηρίωι· τῶν προέδρων ἐπεψήφιζεν . . .

. . .ίου Πιθεὺς καὶ συμπρόεδροι· v ἔδοξεν τῆι βουλῆι·

Σύμφωνα με τον Δημοσθένη [42.5] νομικές διαδικασίες απαντώνται τη σημερινή ημέρα στον (-) τέταρτο αιώνα:

― του γαρ Μεταγειτνιώνος μηνός, ω άνδρες δικασταί, τη δευτέρα ισταμένου εποίουν οι στρατηγοί τοις τριακοσίοις τας αντιδόσεις.

Αυτή η ομιλία, αν και υποτίθεται ότι δεν έχει γραφτεί από τον Δημοσθένη, είναι μια πραγματική ομιλία από τον (-) τέταρτο αιώνα, και έτσι η ημερολογιακή  πληροφορία μπορεί να θεωρηθεί έγκυρη.

Ἡ δεύτερη ἡμέρα τοῦ κάθε μηνὸς ἐθεωρεῖτο ἡ ἡμέρα τοῦ Ἀγαθοῦ Δαίμονος.

Τιμὲς ἀποδίδονται καὶ στοὺς ήρωες και τις ηρωϊδες.

― ἀγαθοῦ δαίμονος πόμα•

τὸ μετὰ τὸ δεῖπνον ἄκρατον πινόμενον παρὰ Ἀθηναίοις•

καὶ τὴν β΄ ἡμέραν οὕτως ἐκάλουν.

ΗΣΥΧΙΟΣ

― ἀγαθοῦ δαίμονος•

καὶ ἡμέραν δὲ τὴν δευτέραν τοῦ μηνὸς οὕτως ἐκάλουν. ΣΟΥΪΔΑΣ

Ὁ Ε.Rodhe (1845-1898) στὸ ἕργο του Ψυχὴ (1890-1894) ἀντιλαμβάνεται τὸν ἀγαθὸ δαίμων ὡς μία χθόνια θεότητα, αὐτὸ ἐνισχύεται καὶ πηγάζει ἀπὸ τὴν ἀναφορὰ τοῦ Πλουτάρχου:

― Καὶ γὰρ Ἕλληνες ἐν τῇ νουμηνίᾳ τοὺς θεοὺς σεβόμενοι τὴν δευτέραν ἥρωσι καὶ δαίμοσιν ἀποδεδώκασι, καὶ τῶν κρατήρων ὁ δεύτερος ἥρωσιν ἔπικίρναται καὶ ἡρωΐσι.

(ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ ΗΘΙΚΑ 272Α).

Ὁ Ἀθηναῖος συνδέει τὸν ἀγαθὸ δαίμων μὲ τὸν θεὸ Διόνυσο:

― καὶ διὰ τοῦθ’οἱ Ἕλληνες τῷ μὲν παρὰ δεῖπνον ἀκράτῳ προσδιδομένῳ τὸν ἀγαθὸν ἐπιφωνοῦσι δαίμονα, τιμῶντες τὸν εὑρόντα δαίμονα• ἦν δ’οὗτος ὁ Διόνυσος.

ΑΘΗΝΑΙΟΣ 15.675Β

Ἡ μαρτυρία τοῦ Ἀθηναίου εἶναι πολὺ σημαντικὴ ὡς πρὸς τὸν καθορισμὸ τῆς θεότητος τοῦ Ἀγαθοῦ Δαίμονος διότι βλέπουμε ὅτι τὴν δευτέρα ἱσταμένου τοῦ μηνὸς Ἀνθεστηριῶνος, καταγράφεται μία θυσία στὸ θυσιολόγιο τοῦ Δήμου Ἐρχιᾶς στὸν Διόνυσο.

Ὁ σχολιαστὴς τοῦ Ἀριστοφάνους στὸ ἕργο Νεφέλαι, καθορίζει τὴν δευτέρα ἱσταμένου τοῦ κάθε μηνὸς, ὡς ἡμέρα ποὺ τιμᾶται καὶ ὁ Ποσειδών:

― καὶ γὰρ ἐν τῇ πρώτῃ ἡμέρᾳ τεταγμένον ἦν τὸν Δία τιμᾶν, ἐν δὲ τῇ δευτέρᾳ τὸν Ποσειδῶνα, καὶ τοὺς ἄλλους θεοὺς καθεξῆς.

ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ ΝΕΦΕΛΑΙ 616

Αὐτὸ τὸ σχόλιο, εἶναι λανθασμένο, διότι ἡ ἱερὴ ἡμέρα τοῦ Ποσειδῶνος εἶναι ἡ ὀγδόη ἱσταμένου τοῦ κάθε μηνὸς. Ἡ ἀναφορὰ αὐτὴ τοῦ σχολιαστὴ ἀφορᾶ τὴ Νουμηνία καὶ ἡ δήλωση του :

― καὶ τοὺς ἄλλους θεοὺς καθεξῆς

δηλώνει ὄτι γίνεται μία προσπάθεια νὰ παρουσιάσει ἕνα σύστημα ἡμερολογίου ποὺ δὲν ὑπάρχει στὸ Ἀττικὸ Θρησκευτικὸ Ἡμερολόγιο.

Σὲ γενικὲς γραμμὲς ὁ ἀγαθὸς δαίμων εἶναι ἀρχέγονη Ἑλληνικὴ Θεότητα, ἡ ὁποία ἀντιπροσώπευε γενικὰ τὸ πνεῦμα τῆς γονιμότητας καὶ τῆς εὐφορίας. Κατὰ τὴν κλασικὴ ἐποχὴ ἀπέκτησε ὑπόσταση καὶ λατρευόταν ὡς φύλακας τῆς οἰκογενειακῆς εὐδαιμονίας καὶ τῆς πόλης, προστάτης τῶν ἀμπελιῶν καὶ τῶν χωραφιῶν, συνήθως μαζὶ μὲ τὴν Ἀγαθὴ Τύχη. Ταυτίζεται ἄλλοτε μὲ τὸν Δία καὶ ἄλλοτε μὲ τὸν Διόνυσο. Σύμβολά του είναι τὸ φίδι ἢ ὁ φαλλός, καὶ στὴ λατρεία του είναι ἀφιερωμένη ἡ μέρα ποὺ δοκιμάζουν τὸ νέο κρασί.

Κατὰ τοὺς ἑλληνιστικοὺς χρόνους, συνδέθηκε μὲ τὴ λατρεία τοῦ αἰγυπτιακοῦ θεοῦ Χνοὺμ (τὸν ὁποῖο οἱ Ἕλληνες ὀνόμαζαν Χνούβι, σύμφωνα μὲ τὸν Στράβωνα).